SİRKÜLER NO: ANK-2024 / 72                                                                 İST, 04.11.2024

ÖZET: KDV Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmıştır.

31 Ekim 2024 tarihli ve 32708 sayılı Resmi Gazete’de 52 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ yayımlandı.

Tebliğde özetle aşağıdaki konularda düzenlemeler yapılmıştır:

>> KDV iadelerinde parasal sınırların yükseltilmesi,

>> Deniz, hava ve demiryolu taşıma araçlarının tesliminde, tadil, bakım ve onarımında, imal ve inşasına ilişkin alımlarda KDV istisnası,

>> Liman ve hava meydanlarında sunulan hizmetlerde KDV istisnası,

>> Altın, gümüş, platin ile ilgili arama, işletme ve zenginleştirme faaliyetlerinden doğan mahsuben iade talepleri,

>> Devrolan ve bölünen kurumların devredilen KDV tutarının indirimi,

>> KDV iadelerindeki esas usulün vergi incelemesi olarak belirlenmesi ve yeni eklenen A1, A2 bölümleri,

>> Yüklenilen KDV’nin önceki dönemlerde indirim durumu,

>> İTUS ve HİS sertifikalarının talep edilmesine ilişkin hadlerin artırılması,

>> Yabancı devlet kurum ve kuruluşları tarafından deprem nedeniyle yapılacak yardımlara KDV istisnası sağlanması,·         

>> Karşı tarafa yükletilen avukatlık ücretlerinde belge düzeni,

>> Devlet üniversite ve hastaneleri, belediyeler ve benzeri kurumlara yatırım teşvik belgesi kapsamında KDV istisna belgesi verilmesi.

Tebliğdeki sizleri ilgilendirdiğini düşündüğümüz açıklamalara aşağıda yer verilmiştir.

1) KDV İadelerinde Parasal Sınırların Yükseltilmesi

Bu Tebliğin 3 üncü maddesiyle, KDV Genel Uygulama Tebliğinde yapılan değişiklikle, belirli iade taleplerinde geçerli olan parasal sınır 10.000 TL’den 50.000 TL’ye yükseltilmiştir. Bu kapsamda, tevkifat, ihracat ve ithalat işlemlerinden kaynaklanan mahsuben ve nakden iade taleplerinde 50.000 TL altındaki tutarlarda Yeminli Mali Müşavir (YMM) raporu veya teminat gerekmeksizin işlem yapılabilirken, bu tutarın üzerindeki iadeler için vergi inceleme raporu veya YMM raporu zorunluluğu devam etmektedir.

2) Deniz, Hava ve Demiryolu Taşıma Araçlarının Tesliminde, Tadil, Bakım ve Onarımında, İmal ve İnşasına İlişkin Alımlarda İstisna

KDV Kanununun (13/a) maddesinde, faaliyetleri kısmen veya tamamen deniz, hava ve demiryolu taşıma araçlarının, yüzer tesis ve araçların kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olan mükelleflere bu amaçla yapılan deniz, hava ve demiryolu taşıma araçlarının, yüzer tesis ve araçlarının teslimleri, bu araçların imal ve inşaası ile ilgili olarak yapılan teslim ve hizmetler ile bunların tadili, onarım ve bakımı şeklinde ortaya çıkan hizmetler ve faaliyetleri deniz taşıma araçları ile yüzer tesis ve araçların imal ve inşası olanlara bu araçların imal ve inşası ile ilgili olarak yapılacak teslim ve hizmetler vergiden müstesna tutulmuştur.

Bu Tebliğin 4, 5 ve 6 ncı maddesiyle konuya ilişkin açıklamalara yer verilmiştir. Yapılan açıklamalar özetle aşağıdaki gibidir.

Deniz Taşıma Araçları Kapsamı:

İstisna, yük ve/veya yolcu taşımaya uygun deniz taşıma araçlarını kapsamaktadır.

Tanker gemileri, kuru yük gemileri, konteyner gemileri, Ro-Ro gemileri, yolcu kurvaziyerleri, feribotlar, deniz otobüsleri, balıkçı gemileri, yüzer tesis ve araçlar ile inşa halindeki gemiler (tekne kabuğu teslimleri) istisna kapsamındadır.

Yük taşıma amaçlı olmayan, gezi, eğlence, spor ve amatör balıkçılık gibi faaliyetlerde kullanılan, ilgili mevzuata göre özel tekne ve özel yat kapsamında ve gövde boyu 24 metreye kadar olan deniz araçlarının imal ve inşası ile ilgili mal ve hizmet alımlarında istisna uygulanmaz. Bu araçlardan gövde boyu 24 metreyi aşanların imal ve inşasına ilişkin mal ve hizmet alımlarında ise istisna uygulanması mümkün olup, bu araçların ticari veya özel kullanıma yönelik olup olmadığı imalat aşamasında belli olmadığından istisna uygulamasına etkisi bulunmamaktadır. İstisna kapsamında imal ve inşa edilen bu araçların tesliminde, alıcının faaliyetinin bu araçların kiralanması ve çeşitli şekillerde işletilmesi olması şartının sağlanması halinde istisna uygulanması mümkündür. Diğer bir anlatımla, istisna kapsamında üretilen veya inşa edilen deniz taşıma araçlarının teslimi sırasında, bu teslimden yararlanacak olan alıcının, aracı kiralama veya ticari bir amaçla işletme faaliyeti yapıyor olması gerekmektedir.

Hava Taşıma Araçları Kapsamı:

İstisna, yük ve/veya yolcu taşımaya elverişli uçaklar, helikopterler ve bunların ana motorları için geçerlidir.

Demiryolu Taşıma Araçları Kapsamı:

Yük ve/veya yolcu taşımaya uygun tren, lokomotif ve vagonlar ile ana motorları da istisna kapsamına dahildir.

3) Liman ve Hava Meydanlarında Sunulan Hizmetlerde KDV İstisnası

2/8/2024 tarihinde yayımlanan 7524 Sayılı Kanunla, Katma Değer Vergisi Kanunu'nun (13/b) maddesinde yapılan değişiklik ile gezi, eğlence, spor ve amatör balıkçılık gibi faaliyetlerde kullanılan özel tekneler, yatlar ve diğer araçlar için liman ve hava meydanlarında sunulan hizmetler, katma değer vergisi istisnası kapsamından çıkarılmıştır.

Bu Tebliğin 7 nci maddesiyle bu konuya ilişkin açıklamalara yer verilmiştir.

İstisna Kapsamında Yer Alan Alanlar (Liman ve Hava Meydanı Tanımları)

İstisna, yalnızca liman ve hava meydanlarında, yük/yolcu taşımaya elverişli deniz ve hava taşıma araçları için sağlanan belirli hizmetleri kapsamaktadır. 7524 sayılı Kanun ile gezi, eğlence, spor ve amatör balıkçılık faaliyetleri için kullanılan özel tekneler, yatlar ve diğer araçlar istisna kapsamından çıkarılmıştır.

İstisna Kapsamındaki Araçlar

Deniz Taşıma Araçları: Yük taşımaya elverişli deniz taşıma araçları ve 24 metreden uzun, özel kullanıma yönelik olmayan yolcu taşıma araçları.

Hava Taşıma Araçları: Yük/yolcu taşıma amacıyla kullanılan uçaklar ve helikopterler.

Kapsam Dışı Araçlar: Gezi, eğlence, spor ve amatör balıkçılık amacıyla kullanılan özel tekneler, 24 metreye kadar olan yatlar, deniz motosikletleri ve benzeri araçlar istisna dışında bırakılmıştır.

İstisna Kapsamındaki Hizmetler

İstisna Kapsamı: İstisna kapsamına, liman ve hava meydanları olarak belirlenen yerlerde yük ve/veya yolcu taşımaya elverişli deniz taşıma araçları ve hava taşıma araçları ile bunların yük ve yolcularına verilen tahmil ve tahliye, pilotaj, römorkaj, palamar, uçak ve gemilerin parkı hizmetleri de dâhil olmak üzere, bu araçlar için seyrüsefere ilişkin verilen temizlik, güvenlik gibi hizmetler ile yükün gemiden karaya, karadan gemiye, gemiden gemiye veya benzeri yüzer vasıtalara aktarılması hizmeti, vinç hizmeti, kilitleme ve bağlama, kilit ve bağ çözme hizmeti, nezaret hizmeti, ambar kapağı açma/kapama hizmeti, gemi işgaliye, gemi fuzuli işgaliye hizmeti, gemi aktarma, gemilerin atıklarının alınması, limana gelen konteynerlerin transit gönderilmesi hizmeti girmektedir.

İstisna sadece hizmetleri kapsamakta olup, mal teslimleri bu istisna kapsamına girmemektedir.

İstisna kapsamındaki hizmetin nev’inin yanı sıra hangi deniz taşıma araçları veya hava taşıma araçları için verildiğinin de faturada gösterilmesi şarttır.

İstisna Uygulaması

İstisna yalnızca tanımlanan liman ve hava meydanı alanlarında geçerlidir; bu alanlar dışında sunulan hizmetler için KDV ödenmesi gerekmektedir.

Hizmetin doğrudan işletici dışında diğer kişilerce verilmesi istisna uygulamasını etkilemez; acentelere yapılan yansıtmalarda da KDV istisnası geçerlidir.

Bu kapsamda, KDV’den istisna olarak temin edilen hizmetlerin Türk acenteler tarafından araç ve yük sahiplerinin bağlı olduğu yabancı acentelere yansıtılması da KDV’den istisnadır. Ancak, bu istisna uygulamasına ilişkin acenteler tarafından iade talebinde bulunulması söz konusu değildir.

Beyan ve İade İşlemleri

Beyan: KDV beyannamesinde "İstisnalar-Diğer İade Hakkı Doğuran İşlemler" altında 305 kod numarasıyla bildirilir.

Mahsuben İade: 50.000 TL altındaki mahsuben iade taleplerinde inceleme veya teminat aranmaz; üzerindeki tutarlar vergi inceleme raporu veya YMM raporuna göre yerine getirilir.

Nakden İade: Miktarına bakılmaksızın YMM raporu veya vergi inceleme raporuna göre yapılır.

Yolcu Servis Ücreti İstisnası

Hava meydanı işleticisi kuruluşların yolculara sunduğu "Yolcu Servis Ücreti" istisna kapsamındadır. Bilet bedeline eklenen yolcu servis ücretleri KDV matrahına dahil edilmez.

4) Altın, Gümüş, Platin ile İlgili Arama, İşletme ve Zenginleştirme Faaliyetlerinden Doğan Mahsuben İade Talepleri

Bu Tebliğin 8 inci maddesiyle, altın, gümüş, platin ile ilgili arama, işletme ve zenginleştirme faaliyetlerinden doğan mahsuben iade taleplerinde mükelleflerin, yalnızca gerekli belgeleri sunmaları yeterli olacaktır. İade miktarına bakılmaksızın vergi inceleme raporu, YMM raporu veya teminat aranmadan iadeler yapılabilecektir.

Eski düzenlemeye göre, bu işlemden kaynaklanan ve 10.000 TL’ye kadar olan mahsuben iade talepleri vergi inceleme raporu, YMM raporu veya teminat gerekmeksizin karşılanabiliyor, ancak 10.000 TL üzerindeki kısım için bu belgelerden biri talep ediliyordu.

Yapılan düzenlemeyle, mükelleflerin bu işlemden kaynaklanan mahsuben iade talepleri gerekli belgelerin ibraz edilmiş olması halinde miktarına bakılmaksızın vergi inceleme raporu, YMM raporu ve teminat aranmadan yerine getirilecektir.

5) Devlet Üniversite ve Hastaneleri, Belediyeler ve Benzeri Kurumlara Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamında KDV İstisna Belgesi Verilmesi

Bu Tebliğin 9 uncu maddesiyle, devlet üniversite ve hastaneleri, belediyeler ve benzeri kurumlara yatırım teşvik belgesi kapsamında KDV istisna belgesi verilmesi hakkında açıklamalara yer verilmiştir.

Bilindiği üzere, İstisna belgesi, KDV mükellefine verilmektedir. Vergi dairesi tarafından istisna belgesi talep eden Devlet üniversiteleri ve hastaneleri, belediyeler ve benzerinin başvuru anında KDV mükellefiyetinin bulunması durumunda bunlar adına, mükellefiyetinin bulunmaması halinde ise varsa KDV mükellefi iktisadi işletmesine istisna belgesi verilmektedir.

Tebliğin bu bölümünde yapılan değişiklik uyarınca, adı geçen kurum ve kuruluşlar tarafından yatırım teşvik belgesine konu işleme ilişkin bir iktisadi işletme açılması ve bu işletmenin ayrı bir KDV mükellefiyetinin tesis ettirilmesi, belge kapsamında alınan makine ve teçhizat ile yazılım ve gayri maddi hakların iktisadi işletmenin bilanço veya aktifine kaydedilerek satın almanın gerçekleştiği döneme ilişkin KDV beyannamesi verme süresi içinde vergi dairesine bildirilmesi halinde iktisadi işletme adına istisna belgesi verilmesi mümkündür.

İktisadi işletme tarafından yatırım teşvik belgesi eki listede yer alan makine-teçhizat ve araçların kiralanması veya işletilmesine yönelik olarak bünyesinde bulunduğu ilgili kurum dahil müşterilerine düzenleyeceği faturalarda KDV hesaplanması ve hesaplanan KDV’nin 1 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan edilmesi gerekmektedir. İktisadi işletmenin bünyesinde bulunduğu kuruma verdiği hizmet karşılığında bedel belirlenmemişse 3065 sayılı Kanunun 27 nci maddesi uyarınca belirlenecek emsal bedel üzerinden KDV hesaplanacaktır.

6) Yabancı Devlet Kurum ve Kuruluşları Tarafından Deprem Nedeniyle Yapılacak Yardımlara KDV İstisnası Sağlanması

7524 sayılı Kanun ile KDV Kanununa eklenen geçici 45 inci maddeyle, genel bütçeli kamu idarelerine bağışlanmak üzere, konut, iş yeri, okul, öğrenci yurdu, hastane, ibadethane, kültür ve sanat merkezi, kütüphane gibi taşınmazların inşasına ilişkin yabancı devlet kurum ve kuruluşlarına 1/1/2024 tarihinden itibaren yapılan teslim ve hizmetler ile bu yerlerde genel bütçeli kamu idarelerine bağışlanacak konutların yabancı devlet kurum ve kuruluşlarına teslimi 31/12/2025 tarihine kadar katma değer vergisinden istisnası düzenlenmektedir.

Bu Tebliğin 12 nci maddesiyle, KDV Genel Uygulama Tebliğinin (II/E-12.) bölümünden sonra gelmek üzere, “13. Afet Bölgesi Olarak Kabul Edilen Yerlerde Genel Bütçeli Kamu İdarelerine Bağışlanmak Üzere Konut, İş Yeri, Okul, Öğrenci Yurdu, Hastane, İbadethane, Kültür ve Sanat Merkezi, Kütüphane Gibi Taşınmazların İnşasına İlişkin Yabancı Devlet Kurum ve Kuruluşlarına Yapılan Teslim ve Hizmetler ile Genel Bütçeli Kamu İdarelerine Bağışlanacak Konutların Yabancı Devlet Kurum ve Kuruluşlarına Teslimine İlişkin İstisna” başlıklı bölüm eklenerek, bu konuya ilişkin açıklamalara yer verilmiştir.

7) Devrolan ve Bölünen Kurumların Devredilen KDV Tutarının İndirimi

7524 Sayılı Kanun ile KDV Kanununun 17 nci maddesinde yapılan değişiklikle, faaliyetini bırakan, bölünen veya infisah eden mükelleflerin indirim konusu yapılamamış katma değer vergisi tutarının, devralan şirkette indiriminin, vergi incelemesi sonucuna göre indirim konusu yapılabilmesi yönünde düzenleme yapılmıştır.

Bu Tebliğin 13 üncü maddesiyle konuya ilişkin olarak aşağıdaki açıklamalara yer verilmiştir.

2/8/2024 tarihi itibarıyla faaliyetini bırakan, bölünen veya infisah eden işletme ve şirketlerin devreden KDV tutarlarının, yeni işletme veya şirketler tarafından indirime konu edilebilmesi vergi incelemesi şartına bağlanmıştır. Devreden KDV tutarlarının indirim hesaplarına alınabilmesi için devir, bölünme, nevi değişikliği sonucu oluşan yeni işletme ya da şirket tarafından öncelikle bağlı bulunulan vergi dairesine konuya ilişkin vergi incelemesi yapılması hususunda bir talep dilekçesi ile başvurulması gerekir. Söz konusu talep ilgili vergi dairesince inceleme yapmaya yetkili ilgili denetim birimine ivedilikle aktarılır.

Vergi incelemesi sonucu düzenlenen raporda uygun görülen indirim KDV tutarı, raporun vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği tarihi kapsayan dönem beyannamesinde yeni işletme ya da şirket tarafından indirim konusu yapılabilir.

8) KDV İadelerindeki Esas Usulün Vergi İncelemesi Olarak Belirlenmesi ve Yeni Eklenen A1, A2 Bölümleri

7524 Sayılı Kanun ile KDV Kanununun 36 ncı maddesinde yapılan değişiklikle, KDV iadelerindeki esas usul, vergi incelemesi olarak belirlenmiştir.

Bu Tebliğ ile konuya ilişkin olarak KDV Genel Uygulama Tebliğinin (IV/A) bölümünün başına “A1.” ve “A2.” bölümleri eklenmiştir.

A1. GENEL AÇIKLAMA

Bu bölümde, KDV iadesiyle ilgili genel bilgilendirme yapıldıktan sonra, 7524 sayılı Kanun'da yapılan değişiklik doğrultusunda, mükelleflerin KDV iade taleplerinin vergi inceleme raporu sonucuna göre sonuçlandırılması gerektiği ifade edilmiştir. Öte yandan Tebliğde, KDV Kanunu'nun 36 ncı maddesiyle Hazine ve Maliye Bakanlığı'na verilen yetki çerçevesinde, mükelleflerin KDV iade taleplerinin, Tebliğ'in ilgili bölümlerinde belirtilen işlem türlerine göre belirlenen usul ve esaslara uygun şekilde gerçekleştirilmesinin uygun görüldüğü belirtilmiştir.

Bu kapsamda:

>> İade hakkı doğuran işlemler itibarıyla belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde mükelleflerin KDV iade taleplerinin, teminat veya YMM raporu karşılığında yapılması öngörülen işlemler için yürütülen kontrollerde tespit edilen eksiklik ya da uygunsuzlukların verilen süre içinde mevzuata uygun olarak giderilmesi gerekmektedir.

>> Eksiklik veya uygunsuzlukların verilen sürede giderilememesi durumunda, iade talebi 15 gün içinde incelemeye sevk edilir ve düzenlenecek vergi inceleme raporu doğrultusunda işlem yapılır. İncelemeye sevk edilen bu tür iade taleplerinde, talep edilen tutarın %150’si oranında banka teminat mektubu sunulması halinde işlem tamamlanır; teminat ise vergi inceleme raporuna göre çözüme kavuşturulur.

>> Teminat karşılığı yapılan iadelerde, teminatın YMM raporuyla çözülebileceği durumlarda, süresi içinde YMM raporunun ibraz edilmemesi veya ibraz edilmeyeceğinin bildirilmesi halinde, teminat yine vergi inceleme raporu sonucuna göre çözümlenecektir.

A2. İADELERİ VERGİ İNCELEMESİNE TABİ OLANLAR

Bilindiği üzere, KDV Genel Uygulama Tebliği'nin 'Özel Esaslar' başlıklı (IV/E) bölümü, iade edilecek KDV tutarının doğruluğunu tespit etmeye yönelik bir çerçeve sunmaktadır. Bu düzenleme, Hazine’ye intikal etmemiş veya hayali olarak oluşturulmuş ve gerçek bir yüklenime dayanmayan tutarların KDV iadesi kapsamında suistimal edilmesini önlemeyi amaçlamaktadır.

31 Ekim 2024 tarihinden itibaren, KDV Genel Uygulama Tebliği'nin "Özel Esaslar" başlıklı (IV/E) bölümü yürürlükten kaldırılmış ve yerine "A2. İadeleri Vergi İncelemesine Tabi Olanlar" başlıklı yeni bir bölüm eklenmiştir. Bu değişiklikle birlikte, Tebliğ'in (IV/E) bölümüne yapılan atıflar, yürürlük tarihinden itibaren (IV/A2) bölümüne yapılmış sayılacaktır.

“A2” bölümünde, hakkında olumsuz rapor ve tespitler bulunan mükelleflerin iade taleplerinin vergi inceleme raporu sonucuna göre yerine getirileceği belirtilmiştir.

Olumsuz rapor ve tespitlerin niteliğine göre belirlenen teminatların verilmesi halinde bu mükelleflerin iade talepleri yerine getirilecek, ancak teminatlar vergi inceleme raporu sonucuna göre çözülecektir.

9) Yüklenilen KDV'nin Önceki Dönemlerde İndirim Durumu

Bu Tebliğin 16 ncı maddesi ile KDV Genel Uygulama Tebliği'nin (IV/A-1.1) bölümünde yapılan değişiklikle, tam istisna kapsamında işlemler nedeniyle yüklenilen KDV'nin, yüklenildiği dönem ile iadenin talep edildiği dönem arasındaki devreden KDV ile karşılaştırılmaksızın, iadenin talep edildiği dönemdeki toplam indirim KDV ile karşılaştırılarak iade talebinin sonuçlandırılacağı açıklığa kavuşturulmuştur. Bu düzenleme ile uzun süredir tartışmalı olan konu, 52 Seri No.lu Tebliğ ile netleştirilmiş olup, Tebliğin 31/10/2024 tarihli yayımı ile yürürlüğe girmiştir.

10) İTUS ve HİS Sertifikalarının Talep Edilmesine İlişkin Hadler

Bu Tebliğin 18 ve 19 uncu maddeleri ile İndirimli Teminat Uygulaması Sistemi (İTUS) ve Hızlandırılmış İade Sistemi (HİS) Sertifikalarının talep edilmesine ilişkin hadler artırılmıştır.

A) İndirimli Teminat Uygulama Sertifikası (İTUS) (IV/B-1.2.2. bölümündeki değişiklikler):

Bu bölüm, İndirimli Teminat Uygulama Sertifikası (İTUS) ile ilgili şartları düzenlemektedir.

Yapılan değişiklikler, İTUS sertifikası başvurusu için gerekli tutarları artırmaktadır:

>> Maddi duran varlıkları toplamı 40.000.000 TL’den 100.000.000 TL’ye,

>> Öz sermaye tutarı 10.000.000 TL’den 25.000.000 TL’ye,

>> Net satışlar 20.000.000 TL’den 50.000.000 TL’ye,

>> Vergi inceleme raporları ve şartlar için belirlenen diğer sınırlar 50.000.000 TL’den 125.000.000 TL’ye çıkarılmıştır​.

B) Hızlandırılmış İade Sistemi (HİS) (IV/C-1. bölümündeki değişiklikler):

Bu bölüm, Hızlandırılmış İade Sistemi (HİS) başlığı altındaki bazı şartları güncellemektedir.

HİS sertifikası başvurusu için belirlenen mali büyüklükler şu şekilde artırılmıştır:

>> Aktif toplamı 200.000.000 TL’den 500.000.000 TL’ye,

>> Öz sermaye 50.000.000 TL’den 125.000.000 TL’ye,

>> Net satış hasılatı 100.000.000 TL’den 250.000.000 TL’ye,·        

>> Vergi inceleme raporu sınırı 250.000.000 TL’den 625.000.000 TL’ye yükseltilmiştir.

Söz konusu Tebliğe aşağıdaki bağlantı yoluyla ulaşabilirsiniz.

Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri No: 52)

Saygılarımızla.